ارزیابی مناطق آسیب‌‌‌‌پذير ناشی از سیلاب در شهر ارومیه

رضایی عزیزی, منصور and عبدالهی شریف, جعفر (2014) ارزیابی مناطق آسیب‌‌‌‌پذير ناشی از سیلاب در شهر ارومیه. فصلنامه علمی امداد و نجات, 6 (1). ISSN 14166-44993

Preview

Text ).pdf Download (1MB) | Preview

Abstract

مقدمه: تبدیل رواناب‌ها به سیلاب مي‌تواند خسارات جبران نا‌‌‌پذيری به شبکه شریان‌‌هاي شهری وارد نماید. افزایش حدود 20 برابری گسترة شهر ارومیه در پنجاه سال اخیر به علت توسعه ساخت¬وساز‌هاي شهری و به‌ويژه گسترش آن در مناطق کوهپایه¬ای و در نتیجه از بین رفتن پوشش گیاهی و جایگزینی آن با معابر آسفالت شهری، این پهنه را مستعد جریان یافتن رواناب و سیلاب در مواقع بارندگی به خصوص در هنگام بارش‌های رگباری نموده است. با توجه به ویژگی¬های مورفولوژیکی ارومیه زون¬بندی این شهر و مناطق اطراف آن با وسعت حدود 200 کیلومترمربع از نظر ایجاد رواناب و مناطق آسیب¬‌‌‌پذير مورد بررسی قرار گرفته است. ارزیابی 4000 رکورد اطلاعاتي با توجه به داده‌هاي ایستگاه‌‌های سازمان آب منطقه¬ای و هواشناسی سال‌‌های آبی مختلف در شهر ارومیه نشان می¬دهد که ساليانه حدود 27 ميليون مترمکعب آب در قالب برف و باران بر گسترة آن نازل مي‌شود. بررسی¬های مقدماتی نشان داده است که سالیانه حدود 5 میلیون مترمکعب از این بارش‌ها به صورت رواناب و در زمان بارش‌های رگباری به صورت سیلاب در معابر عمومی جریان می¬یابد. روش: در این پژوهش زون‌های مستعد برای تشکیل رواناب در گسترة ارومیه، حاشیه شهر و مناطق مسکونی شناسایی شده است. با بهره¬گیری از داده‌‌های آماری سازمان هواشناسی استان آذربایجان¬غربی شدیدترین بارش محتمل در گسترة شهر با دوره بازگشت پنج ساله تعیین و با تلفیق داده‌‌های موجود و استفاده از روش تحلیل تاپسيس مستعدترین زون برای تشکیل سیلاب تعیین شده است. یافته‌‌ها: براساس این پژوهش 17 زون مجزا که از ویژگی¬های متفاوت مورفولوژیکی برخوردارند در اطراف شهر قابل شناسایی است. بررسی¬ها نشان می¬دهد که زون شمارة 12 با مساحت حدود 757000 مترمربع با دارا بودن بیشترین فاصله از حالت ایده¬آل مستعدترین زون از نظر تولید و جریان یافتن رواناب و سیلاب شهری بوده و در یک بارش شدید بهاری در آن در هر دقیقه192 مترمکعب آب باران فرو می‌ریزد که با توجه به ضریب جریان سطحی و ضریب حوضه قسمت اعظم آن به رواناب تبدیل می¬گردد. ایمن¬ترین زون شهری نیز زون شمارة 17 با دارا بودن کمترین فاصله از حالت ایده¬آل به مساحت1763000مترمربع بوده که در شدیدترین بارش‌های جوی 275 مترمکعب از نزولات جوی وارد آن مي‌شود. نتیجه¬گیری: وزن¬¬دهی به شاخص¬های مؤثر در ایجاد رواناب نشان می¬دهند که شاخص زاویه اتصال مسیر آبراهه‌‌های طبیعی حامل رواناب¬ها با شریان‌های شهری و مساحت تحت شریان بیشترین و شاخص طول معبر جمع¬كنندة رواناب و اختلاف ارتفاع کمترین وزن (تأثير) را در معیار آسیب¬‌‌‌پذيری دارا هستند. بر این اساس زون‌های4، 12، 15 و 16 با حدود 2/4 کیلومترمربع در معرض آسیب¬‌‌‌پذيری خیلی زیاد می¬باشند. اما زون‌های 17، 1، 2 و 3 به ترتیب در معرض کمترین میزان آسیب¬‌‌‌پذيری قرار دارند. از طرفی احداث کانال‌‌های جمع¬آوری رواناب در گسترة شهر و به خصوص در زون‌های 4 تا 6 و 11تا 16 ضروری بوده و این امر مي‌تواند باعث کاهش خسارات مالی و جانی احتمالی در این مناطق شده و از ایجاد مناظر زشت و ناراحت كنندة در هنگام بارش‌های رگباری بهاری بکاهد.

Item Type:	Article
Uncontrolled Keywords:	رواناب، مناطق آسیب¬پذیر، روش تحلیل تاپسيس، شهر ارومیه.
Subjects:	R Medicine > RZ Other systems of medicine
Divisions:	Other Journal > Journal of Rescue and Relief
Depositing User:	سمیه باغبانی
Date Deposited:	05 Dec 2016 11:37
Last Modified:	05 Dec 2016 11:37
URI:	http://eprints.bpums.ac.ir/id/eprint/5433

Actions (login required)

View Item